سیر تقاضای معاش در شعر شاعران مدّاح با تکیه‌بر نسبت تکدی‌‌گری به انوری

نویسندگان

سودابه کشاورزی دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز

محمدحسین کرمی استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز

چکیده مقاله:

مدح، سنتی رایج در میان شاعران فارسی‌‌‌‌زبان و ازجمله راه‌‌‌‌های امرار معاش بوده‌‌‌‌است. انوری در کنار قصاید مدحی، قطعه‌‌‌‌های تقاضای گاه حقیرانه و در‌‌عین‌‌حال زیبایی نیز سروده‌‌‌‌است. به‌‌دلیل این تقاضاها از میان صدها شاعر، بعضی از پژوهشگران فقط او را متکدّی دانسته‌‌‌‌اند. برای معلوم‌‌کردن صحّت و سقم این نسبت، تقاضاهای برخی از شاعران را بررسی کرده‌‌‌‌ایم و مشخص شد عواملی چون: عدم‌‌امنیّت شغلی، دشواری شرایط شاعر‌‌شدن، امساک ممدوحان از دادن صله، احتیاج شاعران و اهمیّت مدح برای ممدوحان باعث شده‌‌‌‌است مدیحه‌‌‌‌سرایی و به‌‌تبع آن تقاضاسرایی هرروز رایج‌‌‌‌تر شود. بی‌‌ثباتی موقعیّت سیاسی از دورۀ سنجر و برکیارق‌‌‌‌بن‌‌‌‌ملکشاه و از‌‌دست‌‌رفتن ثبات شغلی و درآمد شاعران، سبب شده تا آن‌‌‌‌ها در این برهه از تاریخ نسبت‌‌به دوره‌‌‌‌های قبل تقاضای چیزهای کم‌‌‌‌بها‌‌‌‌تر کنند. همچنین دریافتیم که اشعاری از انوری که تکدّی خوانده شده، مشابهات زیادی در دیوان‌‌‌‌های شاعران دیگر دارد؛ از‌‌این‌‌‌‌رو دادن عنوان تکدی‌‌‌‌گری تنها به انوری عادلانه نیست. موارد زیر را می‌‌‌‌توان عاملِ دادن این نسبت به انوری دانست: اقرار انوری به اینکه «گدایی شریعت شُعر‌‌‌‌است» و معروف‌‌شدن او به‌‌عنوان یکی از سه پیغمبر شعر باعث شده محقّقانی که او را در این پایه نمی‌‌‌‌دیدند، عیب‌‌‌‌هایش را بیشتر آشکار کنند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

ثبت نام

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

اثر بربرین در تنظیم آستروسیتهای Gfap+ ناحیه هیپوکمپ موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

Background: Diabetes mellitus increases the risk of central nervous system (CNS) disorders such as stroke, seizures, dementia, and cognitive impairment. Berberine, a natural isoquinolne alkaloid, is reported to exhibit beneficial effect in various neurodegenerative and neuropsychiatric disorders. Moreover astrocytes are proving critical for normal CNS function, and alterations in their activity...

متن کامل

اثر بربرین در تنظیم آستروسیتهای Gfap+ ناحیه هیپوکمپ موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

متن کامل

شعر به روایت شاعران

دیدگاه هایی که شاعران بزرگ و صاحب سبک در باب شعر و عناصر دربرگیرنده آن در لایه هایی از سروده های خویش آورده اند، گاه نکته های بسیار باارزشی را درباره شعر و چیستی آن بیان می کند که اغلب منتقدان ادبی از آن ناآگاهند. این دیدگاه های نقادانه و گاه شبه فلسفی که اغلب با بیانی هنری و برخاسته از زمینه های شهودی مطرح شده، به لحاظ کمّی به اختصار و درون تصویر یا بیانی کوتاه و غیرمستقیم آشکار شده است. نکته ا...

متن کامل

بررسی و تحلیل موعظه در شعر انوری

اوحدالدین انوری شاعر قصیده‌سرای مشهوری است که شهرتش را بیشتر از قصاید مدحی کسب کرده‌است اما در قالب قطعه به مضامین دیگری نیز پرداخته که موعظه و اندرز و حکمت یکی از آن‌هاست. برخی از موعظه‌ها در شکل هجو، سؤالی و حکمت کوتاه بیان شده و اغلب آن‌ها هیأت خاصّی ندارد. مخاطب اندرزهای او نیز غالباً عموم هستند مگر اینکه به شکل هجو باشد و به شخص بخصوصی خطاب شده باشد که آن هم اندک است. بر اساس مضمون و محتوا م...

متن کامل